زنجاب کردن آجر
آجر به عنوان یکی از مصالح ساختمانی از زمان های دور در امور ساختمان سازی مورد استفاده قرار میگرفته است. امروزه نیز از آجر به عنوان یک مصالح پر بازده و ارزان در امر ساختمان سازی استفاده می شود. این جا به معرفی زنجاب کردن آجر می پردازیم.
انواع آجر بر اساس جنس و کاربرد آن ها
آجر لعابی : آجر لعاب کاری شده سطحی صاف و صیقلی دارد که علاوه بر مقاومت بالا، زیبایی بی نظیری در ساختمان ایجاد می کند. این آجرها به دلیل ظاهر زیبا و صیقلی خود در دیزاین داخلی ساختمان و زیباسازی نما مورد استفاده قرار می گیرند و در واقع بی شباهت به کاشی نیست.
آجر سفالی : آجرهای سفالی سطحی یکنواخت و یکپارچه دارند و وزن آنها سبک است که این امر خود منجر به سبک سازی سازه می شود. این آجرها به میزان کم آب جذب می کنند، از این رو برای اتصال بهتر به ملات در سطح آنها ۸ تا ۱۰ سوراخ ایجاد شده است.
زنجاب کردن آجر
آجر نسوز : آجر نسوز از نظر ساختاری با سایر آجرها متفاوت است. مواد اولیه ساخت آجر نسوز شامل کانی ها و پوکه های معدنی نسوز می باشد. ساختار مولکولی این نوع آجر منظم و مقاوم است و در دماهای بالا متلاشی نمی شود. آجر نسوز خاصیت فیزیکی و شیمیایی خود را در درجه حرارت های بالا حفظ می کند و تحمل گرمایی آن بالاست و قابلیت جذب آب ملات بالایی دارد. قیمت آجر نسوز به نسبت آجر معمولی بالاست اما زیبایی و مقاومت آن نیز بالاتر است.
آجر ماسه آهکی : ماده اصلی در ساخت آجر ماسه آهکی سیلیکات کلسیم است. این نوع آجر تحت فشار و بخار تولید می شود و نباید از آن در مکان هایی که مواد اسیدی یا بازی قرار گرفته، استقاده شود. اصولاً از آجر ماسه آهکی در کرسی چینی و پی سازی استفاده می شود زیرا پس از آنکه خشک شد، انقباض پیدا نموده و نسبت به سایر آجرها آب بیشتری جذب می کند.
آجر ماشینی : آجرهای ماشینی دارای ۸ الی ۱۰ سوراخ هستند و فاصله بین سوراخ ها در هر بعد آجر از ۳۰ درصد طول همان بعد کمتر نیست. این سوراخ ها به این دلیل در آجر قرار می گیرند که ملات در آنها نفوذ کند و دیوار ساخته شده با این آجرها مستحکم تر و مقاوم تر شود. این نوع آجرها شکننده بوده و قابلیت تیشه کاری ندارند.
آجر فشاری : آجر فشاری به صورت دست ساز ساخته می شود و اغلب در مرحله زیرکاری و سفت کاری ساختمان قابل استفاده است.
اگر در کارگاه های ساختمانی به تخریب دیوارهای بسیار قدیمی آجری اقدام کرده باشید ملاحظه میشود که اکثر این دیوارها با وسایل ابتدایی مانند پتک تخریب نمیشوند و برای تخریب نیاز به تجهیزات و ماشین آلات برقی می باشد. در گذشته آجرها زنجاب میشدند و بخاطر همین دارای مقاوت بسیار بیشتری بودند. در حالی که دیوارهای آجری جدیدالاحداث به راحتی در هم می شکنند. شما میتواید تقریبا بدون هیچ هزینه شاخصی آجرها را زنجاب کنید و دیوارهایی با مقاومت بسیار بالاتر درست کنید.
معنای واژه زنجاب در لغتنامه دهخدا
زنجاب . [ ] (ص مرکب ) (اصطلاح بنایان ) اشباع شده ٔ به آب . آجری زنجاب : زنجاب شدن آجر؛ آب بسیار خوردن آجر. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا).
هیدراتاطی تحقیقات صورت گرفته چنانچه آجرها قبل از دیوار چینی به مدت 45 دقیقه تا یک ساعت در آب خیسانده شوند و بعد از آن دیوار چینی صورت گیرد آب ملات آجر توسط آجر کشیده نمیشود و ملات بدرستی نقش چسبندگی خود را ایفا میکند. به اینکار زنجاب کردن آجر گفته می شود. در حالی که اگر آجر زنجاب نشود آجر آب ملات را میکشد و ملات نقش حداکثری چسبندگی خود را ایفا نمیکند.
تاثیر زنجاب کردن در مقاومت آجر با ذکر یک نمونه ی واقعی
نقل از مهندس میررضوی یکی از مهندسان با تجربه : «حدود ۶ سال پیش در سمت خیابان گیشای تهران، ساختمانی را تحت نظارت داشتم که دو پلاک مجاور آن نوساز و مستحکم بود، عملیات تخریب نیز با بیل مکانیکی در حال انجام بود. دیوار ضلع غربی ساختمانِ در حال تخریب یک دیوار آجری ۳۵ سانتی به طول ۵ متر و ارتفاع ۴ متر بقدری سفت بود که کارگران با ابزار دستی قادر به تخریب آن نبودند در نتیجه بیل مکانیکی اقدام به واژگونی دیوار نمود، تا دیوار تخریب شود اما دیوار بصورت یک پانل یک تکه بر روی زمین افتاد، بدون اینکه ترک بخورد. کارگران با پتک نمی توانستند دیوار را تخریب کنند و حتی چندین بار بیل مکانیکی دیوار را برداشته و به زمین انداخت. تصمیم گرفتم دیوار را از نزدیک ببینم که چگونه کار شده و آسیبی نمی بیند؟
پس از بررسی، ملاحظه کردم هیچ مصالح دیگری بجز آجر و مالت ماسه سیمان در دیوار به کار نرفته است. یک معمار قدیمی در کنارم بود و به نکته ای اشاره کرد، اینکه در قدیم معماران برای اجرای دیوار آجری، آجر را زنجاب می کردند و همین موضوع باعث سفت شدن دیوار شده است، در واقع زنجاب آجر باعث هیدراتاسیون سیمان و یکپارچه شدن آجرها می شود.
در همان کارگاه کار پژوهشی انجام دادم به این شکل که سه نوع دیوار با یک کارگر اجرا کردم اولی با آجر خشکه، دومی آجری که روی آن آب پاشیده شده و سومی با آجری که زنجاب شده بود. (آجرها نیم ساعت داخل بشکه آب مانده بود تا کاملا مرطوب شود)
بعد از چند روز، دیوار آجری اول با ضربه پا شکست، دیوار دوم توسط تیشه، رج به رج قابل تخریب بود اما دیوار سوم عمال به قدری سفت بود که بطور یک پانل سفت به راحتی قابل تخریب نبود. از آن موقع به اهمیت زنجاب آجر پی بردم»
نکاتی که باید در زنجاب کردن به آن ها توجه داشت
برای زنجاب کردن آجر حتماً از آب تمیز و فاقد املاح سولفاتی و ظروف مناسب استفاده کنید مانند استانبولی یا سطل های فلزی، متأسفانه برخی از نماکاران جهت سهولت در این کار اقدام به ریختن آب روی کارتن های آجر نما می نمایند، که این کار موجب می شود مواد شیمیایی و چسب های موجود در کارتن بر روی آجرنما چسبندگی ایجاد کرده و ایجاد لکه و تغییر رنگ در آجرنماهای روشن و سفید نماید.
مدت زمان زنجاب کردن اهمیت زیادی دارد، به طوری که اگر آجرنماها خوب زنجاب نشود آب ملات را میمکند و ملات اصطلاح می سوزد و اگر آجرنما از آب اشباع شود به خوبی به ملات نمی چسبد.
لذا به تمام سازندگان و مهندسان قویتا تاکید می گردد که اگر میخواهند دیوارهای آجریی مقاومی داشته باشند حتما آجرهای خود را زنجاب کنند.
تهیه و تنظیم:
دکتر صالحه آهنگر
درباره مدیریت
آتلیه معماری فطرس در تلاش است تا گامی عظیم در خدمت به معماری این مرز و بوم بردارد...
نوشته های بیشتر از مدیریت
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.